Ҫулталӑк кӗнеки: 1910=Календарь: 1910 (110,00 руб.)

Стр.3

Стр.4

1 9 1 0 со К А Л Е Н Д А Р Ь . На чувашекомъ язык ’Ь. КА ЗАНЬ . ЦЕНТРАЛЬНАЯ ТИП0ГРАФ1Я.

Стр.3

Ҫулталӑк кӗнеки. Юлшпе Г ри г орш х у н ӑ еултал ӑк х и е е п ӗ е е м . Христос ҫур ал а ^н 45 ҫул малтан Рим патшийӗ ЮлШ Цезарь, ҫулталӑкра 365г/4 тавлӑк лӑп пуле тесе, ҫӗнӗ ҫулталӑк хисепӗ (календарь) кӑларнӑ. Вӑл хисепне виҫ ҫул йӗрипех, ула хыҫлах, 365-шер тавлӑк пулаЦ тӑваттӑмӑш ҫулта февралре 28 кун вырӑнне 29 кун туса 366 хисеплеҫҫӗ. Ҫан вӑрӑм ҫула ЮдШ ЫззехШз тенӗ. (Вырӑссем „високосный" ҫуд теҫҫӗ) Ӗмӗрсем иртнӗ, ҫынсем ҫулталӑкра 3651/* тавлӑк маррине пӗлнӗ—11 мин. 14 секунд кайа мён. Ҫак 11 мин. 14 сек. 400 ҫулта 3 кун та 2 сех. 35 мин. 20 сек. тӑваҫҫё; ҫавӑнпа Римри папа XIII ГригорШ 1582 ҫ. октябрей 4-мӗш кунён^е кӗҫнерни кун килесе ерне куна 15-мӗш октябр тесе хисеплеме хушнӑ. ГригорШ хунӑ ҫулталӑк хисепӗпе вӑрӑм (високосный) ҫул та урӑх тӗрлӗ тухат. 1700 ҫултан нуҫласа ҫӗр ҫулсен^ен тӑваттӑмӑшӗ ан^ах „вӑрӑм", ыттисем пур те ахал, ҫулсем:— ҫапла 1700, 1800, 1900 ҫ.ҫ. кӗске ҫулсем, 2000 вӑрӑм ҫул. Халӗ ГригорШ кӑларнӑ ҫулталӑк хисепӗ тӑрӑх (вӑл хисепе пирӗн патшалӑхсещен пуҫне пур ҫӗрте те тытаҫҫӗ) кунсем пирӗн^ен, Ю.Ой хисепӗн^исен^ен, 13 кун малта пыраҫҫё; ҫавӑнпа вӑл хисепри уйӑх-кунӗсене пӗлес тесен хамӑр уйӑх-кунӗсем ҫумне 13 хушас пулат. Ку кӗнеке ҫин§е малта ЮдШ кӑларнӑ хисепӗнци кунёсене (кивӗ стил) лартнӑ, кайра ГригорШ кӑларнӑ хисеприсене (ҫӗнӗ стил) ҫуисем. 1910 1911 1912 1913 1914 1915 хӗллехи ӳт. ерне 8 7 5 7 6 1 4 3 2 6 5 4 Куҫакан праҫникеем. Пасха. кӗҫӗн ҫӑг варни. кун февр. март. март. ҫулҫӑ праҫникё-Троица 28 — ■ — 18 — 6 20 — — 10 Питрав тишш. 1 5 — 25 — 13 — 5 2 24 — — 14 — 2 16 — — 6 апр. май шнь ерне кун 1 2 4 5 6 2 29 — 5 25 — 3 1 — 22 — 10 — 3 — Минует тума йураман кунеем. 1) Ытлари-кун, кӗҫнерни-кун, шӑмат кун йурамаст. 2) Праҫник умӗ йе урӑх аслӑ кун умён йурамаст. 3) 15-мӗш ноябртен пуҫласа 6-мӗш январ■рен йурамас.Ц 4) Ҫӑварни ернин^е, пӗтём аслӑ типӗре, мун-кун ернин^е йурамасФ. 5) Питрав типпин^е, тата Турӑ Амӑшӗ типпипе Раштав типпин^е йурамас!. 6) Шыва кӳртекен 1оанн пуҫне каснӑ кун умён, тата Турӑ Хёресне ҫӗкленӗ кун йурамасП

Стр.4