(г. Актобе, Республика Казахстан), 2Казахско-Русский Международный Университет (г. Актобе, Республика Казахстан), Самарский государственный аэрокосмический университет им. <...> С.П. Королева (г. Самара, Российская Федерация), 4 ЖАРОСТОЙКИЙ КОМПОЗИТ НА ОСНОВЕ ОТХОДОВ ЦВЕТНОЙ МЕТАЛЛУРГИИ И ФОСФАТНЫХ СВЯЗУЮЩИХ ДЛЯ ПРОИЗВОДСТВА СТРОИТЕЛЬНЫХ сілтілі өңдеу алюминий және оның қорытпаларын; шлам су тазарту жүйесінің (карбонат); алюмокальциялық шламды сияқты ұсынатын қоспасы алғашқы екі; қожды сілтілі өңдеу кезінде 1000°С жай-күйі мен физика-механикалық көрсеткіштері мен құрылымын қалыптастыру ыстыққа төзімді композиттің негізінде фосфатты байланыстырушы. <...> Шөгінді қалдықтар ерекшеленеді көп дисперсиялық ұнтақ тәрізді табиғи және техногенді материалдар нано үлкендігі ол шегінде 50-ден 100 нм мен шарттарына байланысты. <...> В настоящей работе исследованы отходы Самарского металлургического завода: высокоглиноземистого нанотехногенного сырья в виде шлама щелочного травления алюминия и его сплавов; шлама системы водоочистки (карбонатного); алюмокальциевого шлама, представляющего собой смесь первых двух; шлама щелочного травления в обожженном при 1000°С состоянии. <...> Проанализированы разработки и представлены результаты исследований по созданию новых бесцементных жаростойких композитов для футеровки тепловых агрегатов и производства строительных материалов. <...> Шламовые отходы отличаются от высокодисперсных порошкообразных материалов природного и техногенного происхождения наноразмерностью, которая находится в пределах от 50 до 100 нм и зависит от условий образования. <...> Түйін сөздер: қоршаған ортаны қорғау, қалдықтарды қайта өңдеу, түсті металлургия, ыстыққа төзімді композит, глиноземдық қалдықтар, қож сілтілі өңдеу, фосфатты байланыстырушы, алюмокальциялық шлам <...>