- 302 -
Cyprian Pawel Brzostowski, referendarz y
pisarz w. x. Litewskiego.—Drugiego zas
rescriptu iego krolewskiey mosci tenor talis:
Jan Kazimierz etc. Urodzonemu Stephanowi
Bylinskiemu, sekretarzowi naszemu,
woytowi Wilenskiemu, szlachetnym
burmistrzom, raycom, lawnikom y wszytkiemu
magistratowi miasta naszego stolecznego
w. x. Litewskiego, to iest Wilna,
wiernie nam mityni, lask§ nasz^, krolewsk^.
Urodzoni, szlachetni, wiernie nam
mili! Nie bez podziwienia wielkiego naszego
odbieramy tQ od wielebnego xi^dza biskupa
Wileiiskiego y od inszych panow
rad yurz^dnikow, przy boku naszym hqd^cych,
przestrogi, ze ww. contra fundamental
i, iura, swobody, wolno^ci, sobie y
calemu miastu od antecessorow naszych
swi^tey pami^ci nadanych y od nas approbowanych,
passim delinqueotes, kiedy in summum
abusum te prawa nasze przywodz^,
sify a zwlaszcza in electionibus ad magistratum
personarum in religione Christiana
dissidentium, ktoremi zag^szczac si^ lawice
tameczne indebite et illicite zacz^y, bo iako
nas slusznie afficere musi, tako oraz ww.
postrzegamy, aby si^ przez takie ausus in
periculum swoich^de libera electione osob,
do magistratu zgodnych, nie podawali.
Napominamy za tym ww. serio y przez
ten rescript nasz iniungimus, aby si^ abbine
zadnych in religione catliolica dissidentes
ad magistratum przypuszczac, et
intra candidates admittere nie pozwalali,
ale zeby щ podlug praw, sobie antiquitus
nadanych, in electionibus zachowali,
alias musieli bysmy te wszytkie in derogationem
et convulsionem iurium odprawione
electie invalidare, y ten actus, iako illegitime
uczyniony, pro irritis declarare. Inaczey
tedy in posterum subpaenis ex arbitrio
nostro in contravenientes, toties quoties
irremisibiliter irrogandis, nie uczyniciedla
laski naszey krolewskiey y z powinnosci
swey. Dan w Warszawie dnia XXVI
miesi^ca Stycznia roku Panskiego MDOLXV^.
panowania krolewstw naszych polskiego y
szwedzkiego XVIII roku, Jan Kazimierz
krol; locus sigilli maioris magni ducatus
Lithuaniae. Cyprian Brzostowski—referendarz
y pisarz w. x. Litewskiego.—Ktorym
wyzey opisanym rescriptom przez pana Dorofiewicza
y magistrat Wileilski contraventium,
kiedy non obstantibus his ad
electionem one go na burmistrzowstwo przystc^pili,
prosili tedy y domawiali si(j, abysmy
t^ electi^ zanieprawn^ uznawszy, pomienionego
pana Dorofiewicza officio privowali,
et inposterum decretem naszym
warowali, azeby magistrat Wilenski na
zadne urz§dy mieysckie disunitow obierac
y przymowac niewazyt si^.
Jn contrarium wielebny ociec Daniek
Dorofiewicz, starszy Wilenski cerkwie s.
Ducha, takze y szlachetny Prokop Dorofiewicz,
obrany burmistrz tegoroczny, imie^niem
swym y wszytkich panow mieszczan
Wilenskich w disuniey b^d^cych, wywo-dz^c
to z przywileiow miasta, osobliwie od
s. pami^ci krola Kazimierza danego w
Parczowie w roku 1451, takze ex pactis
conventis mi^dzy obywatelami koronnemi
y w. x. Litewskiego religiey • graeckiey,,
tak w uniey b^d^cych, iako y nie b^d^cych,
na electiey s. pami^ci Wladyslawa krola
spisanemi, y constitutiq, roku 1636 approbowanemi,
tudziez ex antique usu et
praxi actu tego, iz disunici iako do prawa
mieysckiego maydeburskiego, tak do wszytkich
wolnosci, praerogatyw y urz^dow, zarowno
z ludzmi religiey katolickiey s^,
przypuszczeni, iakoz y obwiniony terazniey
Стр.1
— 303 -
«zy p. Dorofiewicz do lawice y magistratu
iuz od lat szesnastu iest wzi^ty, et in possessione
ac functione gestorum magistratum,
bez zadney contradictii dot^d zostawaJ,
y novissime na Jrarmistrzowstwo tegoroczne,
iako bene meritus miastu, iest ob•
rany. Upraszali tedy nas, zeby iako pomieniony
p. Dorofiewicz, obrany burmistrz
do. wykonania przysi^gi na burmistrzowstwo
y do zasiadania mieysca swego, odprawowania
functiey burmistrowskiey byl
przypuszczony, tak zeby wolny byt additus
do magistratu y urz^dow mieysckich ludziom
religiey graeckiey, nie b^d^cym w
uniey.
Na co replicando powodowa strona. panowie
unici'Zwielebnym oycem archimandrite
swoim wnosili, iz za allegewanemi
przywileiami y prawami panowie dissidenci,
ad gerendos magistratus w miescie nie
mog^ bye przypuszczeni, poniewaz wszytkie
przywileia mieysckie, nadane ludziom
religiey ruskiey referui^, si^ do unitow, a
nie dissideutow, ani przywiley swi^tey pami^ci
Kazimierza krola w roku 1451, w
Parczowie dany, o ktorym fit mentio, scbizmatykow
wesprzec ich moze, poniewaz ex
intentione principis dany byt, na wolnosc
od podwod mieszczanom Wilenskim, a nie
na prawo maydeburskie, y ta clausula subrepticie
per appendicem tam irrepsit, a
nie allegatus usus, iz brano disunitow do
rady im opitulatur, poniewaz zawsze ich
obierano cum pacto conversionis ad unionem,
iako y teraznieyszego pana Procopa
Dorofiewicza hac lege do lawice y magistratu
wzi^to; w ostatku gotowi by byli wariis
privilegiis, decretis, rescripts krolow
ichmosciow polskich y wielkich xi^z^t Litewskich,
takze y inuemi dokumentami wywiesc;
iz na praerogativa gerendorum magistratuum
w miescie Wilenskim samym
uniatom nalezy, y od takowych urz^dow
excluduntur disunici, ale ze dla nast^pui^cych
niebespieczenstw niedawnych czasow
od nieprzyiaciela postronnego, y woli y rozkazania
przewielebnego oyca metropolity
swego, archivum iako zinszemi rzeczami,
tak y z takowemi przywileiami y sprawami
unionem concernentibus, ad alia tutoria
loca, opodal (bo extra ducatum magnum
Lithuaniae) wyslali y wywiedli, y tak pr^tko
ich odyskac nie mogq,; tedy upraszali
nas, abysmy in competentem delationem,
ad productionem tych munimentow y przywileiow
pozwolili, a interea aby obrany p.
Dorofiewicz ad iuramenta y zasiadania mieysca
burmistrzowskiego ad decisionem litis
supersedowal, poniewaz zachodzq,] in angarium
electionis iego kr. mosci rescripta,
w s^dzie naszym pokladane. A tak my
commicarze i. kr. mosci, wysluchawszy
obudwu stron controversii, poniewasz magistrat
religiey graeckiey, w uniey b^d^cy
y wielebny oyciec archimandrita Wilenski
alegowawszy, iz dla niebespieczenstwa od
nieprzyiaciela na wielkie xi^stwo Litewskie
y miasto Wilenskie zachodz^cych, archivum
z decretami, do sprawy tey nalez^cemi,
za dispositi^ wielebnego oyca metropolity
swego, na mieysce dalsze y bespiecznieysze
z klastoru s. Troyce, gdzie deponowane
byto, wyslali, y ad manum tego
wszytkiego nie mai^c, producowac in subsidium
causae suae nie mog^: uzyczenia
dilatiey ad munimenta, y ad productionem
privilegiorum prosili, tedy aby non revisis
iuribus ich et incognita causa s^dzeni nie
byli, dilaciey im do przyszley sessiey naszey,
ktora przypadac b^dzie za reassumptiq,
s^dow naszych commisarskich, przez inotescenti^
pozwalamy y dopuszczamy, nie
Стр.2
- 304 —
derogui^c niwczym prawa stron, na ktorym
terminie obiedwie stronie z prawami
y przywileiami swemi stawac bez zadnego
przypozwu b^d^. A co si^ dotycze electii
y przysi^gi na burmistrzowstwo tegoroczne
szlachetnego Prokopa Dorofiewicza—
obranego burmistrza, — poniewaz rescriptami
iego kr. mosci, w s^dzie naszym producowanemi,
magistratowi iniunctum est,
aby do lawice rzymskiey nieunitcw przymowac
nie wazyli si^, tedy my condescendendo
in cognitionem onych, ani praeiudicando
iuribus, usui et privilegiis partium
punctom iesli, obrany Dorofiewicz przed decisis
sprawy, do wykonania iuramentu na
burmistrzowstwo tegoroczne przypuszczony
bye ma y zasiadac mieysce wratuszu Wilenskim
w radzie burmistrzowskiey, pro declaratione
iego kr. mosci odsylamy, A interea
aby sprawiedliwosc swi^ta zatamowana
nie byta dopuszczamy, aby magistrat
we wszystkim, more dot^d usitato, post§powal,
moc^ tego dekretu naszego. Pisan
w "Wilnie, roku, miesiaca y dniawyz mianowanego.
Extrakt, circa sigilla et subscriptiones
propriarum manuum eorundem, qui
supra, illustrimorum dominorum commissariorura.
Tertii
vero decreti, ad acticandum oblati,
ea est quae sequitur series.
Roku Panskiego tysi^c szescset szescdziesi^t
szostego miesiaca ianuarii szesnastego dnia.
Przed nami Krzysztophem na Baksztach
Zawisz^, marszalkiem wielkim w. x. Lit.,
KrzysztophemPacem kanclerzem wielkim w.
x. Lit. Cyprian em PawJem Brzostowskim—
referendarzem w. x. Lit. Michatem Druekim—Sokolinskim,
marszalkiem Orszanskim
kommissarzami iego kr. mosci, na s^dach
commissarskicb zasiadai^cemi, comparuit
wielebny iegomosc xi^dz Alexander
Kotowicz kustosz Wilenski, regent cancellariey
wielkiey w. x. Lit., iako delegatus
capituty Wilenskiey, ktora exvi officii
et debiti sui, postrzegai^c indemnitatem et
integritatem dobr szpitalnych, intulit, iz
szlachetny magistrat Wilenski, contra exigentiam
privilegiorum, rescriptorum y ordinationum
miasta tego, dobra szpitalne
nie arenduie, iako powinien, plus offerentibus,
ale ie sam trzyma, z ublizeniem
prowentow szpitalnych, domawiai^c si^, aby
z administratiey swoiey sufficientem calculum
in praesentia deputatorum ex venerabili
capitulo uczynili, a in posterum dobra
takowe plus offerentibus arendowali. Na
ktor^ propositi^, odpowiadai^c magistrat Wilenski,
wniosl, iz gotow iest przez administratorow
swoich, ktorym concredowane dobra
szpitalne byly w zawiadywanie, in defectu
arendarzow, uczynic rachunek, gdy
b^dzie podany y institutus proboszcz szpitalny
post fata teraznieyszego, ktoremu ex
vi decreti regii, a nie przewielebney capitule
z. promitow szpitalnych powinien rachowac.
Na to replicando ex parte przewielebney
capituly Wilenskiey powiedziano:
Iz capitulum sede vacante moze indefectu
praepositi supplere vices iego, y postrzedz
szkody szpitalney, iako supremi protectores
piorum locorum. A tak my commissarze,
wysluchawszy obudwu stron controversii, y
one dobrze wyrozumiawszy, poniewaz xi^dz
proboszcz szpitalny s. Troyce fatis cessit,
do ktorego nalezalo sluchac rachunkow z
prowentow szpitalnych; tedy in defeotu iego
wskazuiemy, aby administratores dobr tych,
una cum magistratu sufficientem calculum
et rationes tam perceptorum, quam distributorum,
na tenczas przed imsc xi^dzem
plebanem Wilenskim y wielmoznemi ichmosc
panami collegami naszemi, imc panem
Стр.3
305
referendarzem w. x. Lit-go y imc panem
marszalkiem Orszanskim uczynili, y allegata
swoie werifikowali, a to dnia iutrzeyszego.
A gdy dzien iutrzeyszy przyszedl,
odebrawszy relati^ od ich mosciow
panow collegow naszych: iz takowe
rachunki w tak krotkim czasie przeyrzane
y werifikowane bydz пі mogty,
to iednak nam intimatum, izimc pan podwoiewodzi
Wilenski proventa szpitaloe za
rok tysiaczny szescsetny szescdziesi^ty pierwszy
na щ wybieral. My tedy commissarze,
odebrawszy takow^, od ichmosciow panow
collegow naszych relatiq, y calculatiq,
wyzey mianowan^, y werificati^ iey dodalszego
y sposobnieyszego czasu, ktory reassumpti^
sa,d6w naszych popvzedzic ma, odkladamy.
Powinien tedy magistrat b^dzie z
administratorami swemi za obdestinati^ imc
pana marszalka Orszanskiego y od nas
deputowanego, namieysce naznaczone stawic
y ze wszytkiego SIQ wyrachowac, y verificati^
na gruncie expensarum et reparationis
dobr szpitalnych, takze perceptorum
z nich przed imsci^ uczynic. A interea iniungitur
magistratui, aby o proventa, indebite
przez imc pana podwoiewodzego y
inszych, ktorzyby SIQ pokazaly, zabrane,
prawnie w s^dzie iego krolewskiey mosci
indelate czynili, yonych dochodzili, moc^ninieyszego
decretu naszego. Pisan w Wilnie,
roku, miesi^ca y daia wyz mianowanego.
Extant circa sigilla, ibidem adimpressa,
subscriptiones manuum illustrissimorum dominorum
eorundem, qui supra commissariorum.
Quae quidem decreta, in ea uti
praemissum est, tenoris abloquentia in
se contenta, actis consign ata sunt praesentibus.
1666
г. Января 21 дня.
Изъ книги № 5117, за 1666—1668 г , стр. 56-58.
64. Опред леиіе Вилеискаго мапістрата па д лу между членаии шапочпичсекагоцеха.
Между
чденами шапотаитескаго цеха возникли
спори по сл дующему ловоду: во время выборовъ
въ цеховые старшинн двое изъ кандидатовъ получили
неравное количество избирателышхъ голосовъ—одинъ
14, а другой 4, но утвержденъ былъ
въ званіи получившій менъшее количество голосовъ,
противъ че о и лротестуетъ обиженный; магистратъ
командировалъ радецъ для разсл дованія
д ла на м ст . Оказалось, что д йствительно
цехъ призналъ права стар йшинства за кандидатомъ,
получившимъ меньшее количество голосовъ.
Такъ какъ при этомъ оба кандидата еще подрались,
то цехъ предложилъ имъ идти на мировую.
что и было сд лано съ разр шенія магистрата.
W prawie w akciey utsciwego Mikotaia I leiiskiego, iako starszego tegorocznego, swoKosciuszki—czapnika,
mieszczanina Wi- | im y wszytkiego cechu czapniczego imie39
'
Стр.4
- 306 —
niem utsciwemi Piotrowi Koztowskiemu,
takze czapecznikowi, mieszczaninowi Wilenskiemu,
o to: iz on, nie b^d^c legitime
y zgodnie od braci cechu czapniczego na
ten rok za szafarza obrany, za promoti{|
tylko iednego pana Nikifora, starszego z
strony graeckiey, klucz od skrzynki cechowey
podany sobie mai^c, mieysce szafarskie
indebite zasiadszy, w obr^bie y w cechu
niespokoynie sprawuie si^, przez co
do roznych szkod, intrat braci^, cechowq,
przywodzi, aby mieysce iego utsciwy Andrzey
Okuszko, podtug artykulow, tak od
szlachetnego magistratu Wilenskiego, iako
y przywileiow, od krolow ich mosciow nadanych
y potwierdzonych, zgodnie obrany
zasiadl, przed szlachetnym urz(jdem burmistrzowskim
y radzieckim Wilenskim intentowaney.
Tenze szlaclietny urzad burmistrzowski
y radziecki Wilenski, po odprawioney
po dwakroc przez szlachetnych
panow Piotra Bylinskiego y Grygiera Kostrowickiego,
radziec Wilenskich, przy bytnosci
mnie pisarza y slug urz^dowych, utsciwych
Kazimierza Bernatowicza y Jerzego
Kozlowskiego, w cechu czapniczym, w
kamienicy szlachetnego pana Andrzeia Gerkiewicza,
raycy Wilenskiego, w zachodz^cych
praetensiach verificatii y one dostatecznie
namieyscu urz^dowym wysl'uchawszy,
takowq, ferowal sententi^,: lubo si^ z
relatii ich mosciow panow radziec to pokazalo,
iz Kuszko cztyrnascie kresek, a Kozlowski
tylko cztyry na szafarstwo miat,
ale iz mu zasiesc u stotu starszego y przy
skrzynce brackiey pozwolili, a co wi^ksza
klucz do teyze skrzynki cechowey oddali,
o co zadney przez tak dlugi czas contradictii
ani protestacii nieuczynili; a pozwany
circa usum et possessionem urz^du swego
et circa honorem do przysi^gi na tym,
iz byl zgodnie od wszytkiey braci na szafarstwo
obrany y klucz do skrzynki cechowey
za pozwoleniem wszytkiego cechu,
przez r^ce pana Nikifora—starszego na ten
rok obranego, dobrowolnie mial sobie oddany,
y dot^d w spokoynym mieyscu swego
zasiadania y uzywania urz^du szafarskiego
zostawal, zabierai^c zachowania przy
tym ze szafarstwie, tudziez y nagrodzenia
szkod y nakladow prawnych potrzebowal,
y tez przysi^g^ iednemu z braci puszczal,
ktorey iesli by acceptare niechcial, tedy
daremne aby dwie przysi^gi nie byly, oraz
na zbiciu swoim, ktore od Kosciuszki bydz
mienil, podlug dekretu urz^du woytowskiego
w roku teraznieyszym 1666, miesi^ca
Januarii dwudziestego pierwszego dnia
ferowanego, z iednego et super officio przysi^ge
wykonac declarowat; przeto urz^d z
racyi wysz pomienionycb, przysi^g^ temuz
Kozi'owskiemu na punctach wzwysz wyrazonych,
nie wdai^c si^ in causam facti,
dnia trzeciego tu przed sob^ wykonac nakazal.
Po ktorey wykonaniu przy urz^dzie
szafarskim przez ten rok zostawac powinien
b^dzie. Do ktorey aby nie przychoclzito,
obie strony w nadziei ugody do
iego mosci pana Grzegorza Kostrowickiego—
raycy Wilenskiego, odsylai^ si^. Gdzie z
przyiacielskiego pomiarkowania to stance:
iz za zgod^ wszytkiey braci cechu czapeczniczego
przysi^ga, ktor^ super officio wolnego
obrania na szafarstwo Kozlowski mial
wykonac, ies.t condonowana wzaiemnym, sposobem
boiu swego zprzysi^g^, podlug dekretu
woytowskiego Kozlowski z szkodami
y naktadanii prawnymi odst^pit. Win§
iednak na urz^d woytowski Kosciuszko za
tenze boy zaplacic submittowal. Do ktorey
mediaty szlachetny urz^d burmistrzowski y
radzieckiWilenskiprzychilai^csi^, przy urz^
Стр.5