Гидравлика и гидравлические машины (190,00 руб.)

Стр.2

Стр.3

Стр.4

Стр.5

УДК 62-82(075) ББК 30.123 Гидравлика һəм гидравлик машиналар: укыту əсбабы/РФ мəгариф һəм фəн министрлыгы, Казан милли тикшерү технология университеты. - КМТТУ, 2012. - 172 б. ISBN 978-5-7882-1250-0 Əсбап – Казан дəүлəт технология университетында рус телендə нəшер ителгəн укыту əсбабының тəрҗемəсе: «Гидравлика и гидравлические машины», ответственный за выпуск проф. Н.Х. Зиннатуллин, Казан. гос. технол. ун-т, Казань, 2010 г. Авторы: Разинов Ю.И., Суханов П.П. Əсбап КМТТУ да икетеллек нигезендə укучы студентлар һəм алар белəн эшлəүче укытучы – галимнəр өчен əзерлəнде. Əсбаптан икетеллек нигезендə укучы студентлар, шулай ук башка технология һəм механик белгечлеклəре студентлары һəм укытучылары файдалана ала. Химия технологиясенең процесслары һəм аппаратлары кафедрасы карары белəн басыла. Тəрҗемəнең рецензентлары: Ю.И. Азимов - КФЭИның статтистика, эконометрика һəм табигать белеме кафедрасы профессоры, техник фəннəр докторы; Д.Г. Əмирханов - Казан милли - тикшеренү технология униврситетының җылылык техникасының теория нигезлəре кафедрасы профессоры Тəрҗемəнең авторы һəм редакторы – доц. Р.Г. Галимуллин Əсбапны басмага əзерлəделəр: доц. А.А.Нургалиева, доц. Мөхəмəтҗанов М.А., доц. Бочкарев В.Г. Əсбап Татарстан Республикасы министрлар Кабинеты каршындагы ”Татарстан Республикасы Законын гамəлгə ашыру комитеты” ярдəме белəн нəшер ителде Ике телдə укыту кафедрасы, 2012 ISBN 978-5-7882-1250-0 © Казанский национальный исследовательский технологический университет, 2012 2

Стр.2

ЭЧТƏЛЕК Кереш сүз ...................................................................................... I нче өлеш. ГИДРАВЛИКА 1 нче бүлек. Гидравликадагы төп төшенчəлəр...................... 6 7 1.1. Кереш. Гидравлика фəне. Сыек мохит модельлəре............. 7 1.2. Сыекчаларның физик үзлеклəре........................................... 9 1.3. Сыекча агымы һəм аның параметрлары............................... 15 1.4. Сыекчаларның хəрəкəт төрлəре һəм режимнары………….. 19 1.5. Сыекчаларда тəэсир итүче көчлəр һəм көчəнешлəр............ 22 2 нче бүлек. Гидравликаның төп законнары......................... 23 2.1. Элементар агынты өчен һəм сыекча агымы өчен чыгым тигезлəмəлəре.................................................................................. 23 2.2. Өзексезлекнең дифференциаль тигезлəмəлəре. Кысылмаучан сыекча агымы өчен өзексезлек тигезлəмəлəре .............. 2.3. Үзле, кысылмаучан сыекча һəм идеаль сыекча хəрəкəтенең дифференциаль тигезлəмəлəре............................... 2.4. Идеаль сыекчаның элементар агынтысының урнашкан хəрəкəте өчен Бернулли тигезлəмəлəре...................................... 2.7. Гидростатиканың төп тигезлəмəлəре һəм аның нəтиҗəлəре. Паскаль законын техникада куллану үрнəклəре... 2.5. Бернулли тигезлəмəсен техникада файдалану үрнəклəре.. 36 2.6. Гидростатика. Сыекча тотрыклыгының һəм абсолют хəрəкəтсезлегенең дифференциаль тигезлəмəлəре..................... 40 2.8. Сыекчаның өслеккə басым көче........................................... 43 2.9. Сыекчаның əйлəнүче резервуардагы чагыштырма тотрык-лылыгы............................................................................. 45 2.10. Үзле сыекча агымы өчен Бернулли тигезлəмəсе............ 47 2.11. Югалган этем. Этем югалу төрлəре................................. 50 2.12. Гидродинамик охшашлык теориясе нигезлəре............... 51 2.13. Агым озынлыгы буенча этем югалу. Дарси – Вейсбах тигезлəмəсе.................................................................................... 57 2.14. Ламинар агым озынлыгы буенча этем югалу................. 59 2.15. Турбулент агым озынлыгы буенча этем югалу.............. 63 2.16. Этемнең урыннарда югалуы. Борд теоремасы............... 70 2.17. Кысылмаучан сыекчаның урнашмаган хəрəкəте. Инерция этеме............................................................................... 74 2.18. Гидравлик бəрү................................................................. 77 2.19. Сыекча агымының каты җисемнəр белəн тəэсир итешүе........................................................................................... 3 нче бүлек. Үткəргеч торбаның гидравлик хисабы............. 3 81 84 24 27 32 38

Стр.3

3.1. Гомуми төшенчəлəр.............................................................. 3.2. Гади үткəргеч торбаны хисаплау. Үткəргеч торба челтəренең характеристикасы...................................................... 3.3. Сифон үткəргеч торбасын хисаплау..................................... 84 86 3.4. Катлаулы үткəргеч торбаларны хисаплау............................. 90 3.5. Газ үткəргечлəрне хисаплау тигезлəмəлəре......................... 3.6. Үткəргеч торбаның техно – экономик хисабы турында...... 88 92 95 4 нче бүлек. Сыекчаның тишеклəрдəн һəм утыртмалардан агып чыгуы.................................................................................... 97 4.1.Сыекчаның юка стенадагы тишектəн даими этемдə агып чыгуы........................................................................................... 4.2. Сыекчаның утыртмадан агып чыгуы. Утыртмаларның төрлəре һəм кулланышлары........................................................ 4.3. Этем үзгəргəндə тишектəн һəм утыртмадан агып чыгу 98 99 102 II нче өлеш. ГИДРАВЛИК МАШИНАЛАР. 5 нче бүлек. Гидромашиналар турында гомуми төшенчəлəр..................................................................................... 104 5.1. Насослар һəм аларның төрлəре........................................... 105 5.2. Насос корылмасының элементлары.................................... 105 5.3. Насосларның төп параметрлары......................................... 107 6 нчы бүлек. Калаклы насослар………………………………. 108 6.1. Үзəктəн куу насосларының төзелеше һəм эшлəү принцибы..................................................................................... 6.2. Үзəктəн куу насосының тəгəрмəчендəге агымның кинематикасы............................................................................... 108 110 6.3. Үзəктəн куу насосларының төп тигезлəмəлəре.................. 112 6.4. Үзəктəн куу насосының этемен хисаплау формуласы....... 113 6.5. Эшче тəгəрмəч калагы формасының (чыгу почмагы β ның) хасил булучы этемгə йогынтысы ...................................... 6.6. Үзəктəн куу насосларының параметрларын хисаплаганда охшашлык теориясен файдалану................................................ 6.7. Үзəктəн куу насосларының эшлəү һəм хисап характеристикалары...................................................................... 115 117 119 6.8. Насосның гидравлик челтəргə эшлəве. Эшлəү ноктасы..... 123 6.9. Үзəктəн куу насосларының җитештерүчəнлеген көйлəү.... 124 6.10. Үзəктəн куу насосларын эзлекле һəм параллель тоташтыру...................................................................................... 125 6.11. Рөхсəт ителгəн суыру биеклеге. Кавитация.................. 127 6.12. Насосның тотрыксыз эшлəве. Помпаж........................ 129 6.13. Үзəктəн куу насосларының өстенлеклəре һəм 4

Стр.4

кимчелеклəре............................................................................... 131 6.14. Өермəле насослар............................................................. 132 6.15. Күчəр насослары.............................................................. 133 7 нче бүлек. Күлəм үзгəрү насослары....................................... 135 7.1. Пешкəкле насослар................................................................. 135 7.2. Кривошип – шатун механизмлы насосның уртача җитештерүчəнлеге һəм бирү законы.......................................... 7.3. Бирү тигезсезлеге һəм аны турайту ысуллары.................. 141 138 7.4. Индикатор диаграммасы һəм индикатор егəрлеген хисаплау....................................................................................... 142 7.5. Пешкəкле насосның суыру биеклеге.................................. 144 7.6. Пешкəкле насосларның өстенлеклəре һəм кимчелеклəре... 147 7.7. Роторлы насослар................................................................ 148 7.8. Шестернялы насослар......................................................... 149 7.9. Радиаль - пешкəкле насослар.............................................. 150 8 нче бүлек. Агынтылы һəм пневматик насослар................ 152 8.1.Агынтылы насослар …………………………………………. 152 8.2.Пневматик насослар (эрлифт һəм монтежю)………………. 155 III нче өлеш. ГИДРОДИНАМИК ТАПШЫРГЫЧЛАР ҺƏМ КҮЛƏМ ГИДРОХƏРƏКƏТЛƏНДЕРГЕЧЛƏРЕ 9 нче бүлек. Гидродинамик тапшыргычлар........................... 158 9.1. Гидромуфталарның файдаланылуы, төзелеше һəм эшлəү принцибы......................................................................................... 159 9.2. Гидромуфталарның параметрлары........................................ 160 9.3. Гидромуфталарның характеристикалары............................. 161 9.4. Гидромуфталарның конструкция һəм куллану үзенчəлеклəре................................................................................. 161 10 нчы бүлек. Күлəм гидрохəрəкəтлəндергече (хəрəкəткə китергече) (КГХ)......................................................................... 162 10.1. Төп төшенчəлəр. КГХ не классификациялəү....................... 162 10.2. КГХ нең элементлары һəм аларның шартлы билгелəнешлəре .......................................................................... 164 10.3. Сыекчаның йомык циркуляциясе белəн эшлəүче КГХ системалары.................................................................................... 168 10.4. Сыекча агымы икегə аерылган циркуляцияле КГХ системалары..................................................................................... 169 10.5. КГХ ны көйлəү ысуллары................................................. 170 10.6. КГХ ны көйлəү ысулларының чагыштырма характеристикасы........................................................................... 173 Кулланылган əдəбият.................................................................. 175 5

Стр.5